- ανθρακωρυχείο
- Ορυχείο όπου γίνεται ανόρυξη και εξαγωγή ορυκτού άνθρακα. Τα α., ανάλογα με το είδος του άνθρακα που βγάζουν, ονομάζονται γαιανθρακωρυχεία, λιγνιτωρυχεία, λιθανθρακωρυχεία κλπ. Η ύπαρξη των κοιτασμάτων ορυκτού άνθρακα εξακριβώνεται είτε από εμφανίσεις άνθρακα στην επιφάνεια του εδάφους είτε με γεωτρήσεις και φρέατα. Ο τρόπος που θα γίνει η εξαγωγή του άνθρακα εξαρτάται από τις συνθήκες που επικρατούν εκεί όπου βρίσκεται το κοίτασμα. Οι παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν είναι το βάθος του ανθρακοφόρου στρώματος, η τοπογραφία του εδάφους σε σχέση με το κοίτασμα, η κατάσταση του εδάφους για να βρεθεί ο τρόπος προσέγγισης στο στρώμα και η κατανομή των αποθεμάτων του άνθρακα στην περιοχή του ορυχείου. Υπάρχουν τέσσερις τύποι α.: α) α. με στοές, όταν η προσέγγιση στο κοίτασμα γίνεται σε οριζόντια διεύθυνση· β) α. με κλίση, όταν η προσέγγιση γίνεται με κλίση είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω· γ) α. με φρέατα, όταν η προσέγγιση δεν μπορεί να γίνει με στοές και σε αυτή την περίπτωση οι ανθρακωρύχοι κατεβαίνουν με ανελκυστήρες μέχρι τον πυθμένα και, αν χρειάζεται, μεταφέρονται έπειτα με οχήματα στη φλέβα· δ) επιφανειακό ή υπαίθριο α., όταν o άνθρακας βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους.
Στα υπόγεια α., η εργασία παρουσιάζει πολλούς κινδύνους. Οι κυριότερες αιτίες ατυχημάτων και καταστροφών είναι: α) εκρήξεις του αερίου μεθανίου (CH4), του μονοξειδίου του άνθρακα (CO) και του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και β) καταρρεύσεις από τις οροφές των στοών και τους χώρους της εξόρυξης. Επίσης, η σκόνη του άνθρακα, που παράγεται όταν χρησιμοποιούνται εκρηκτικά για να αποσπαστεί το ορυκτό από το κοίτασμα ή κατά τη φόρτωση, είναι επικίνδυνη γιατί, αν αναμειχθεί σε ορισμένη αναλογία με τον αέρα, δημιουργεί εκρηκτικό μείγμα όπως τα αέρια. Πολλές φορές, επίσης, οι εργάτες των α. προσβάλλονται από ειδική ασθένεια, την αγκυλοστομίαση, που προέρχεται από παράσιτα. Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του ορυκτού άνθρακα με α. χρονολογείται κυρίως από την εποχή που ο ατμός χρησιμοποιήθηκε ως κινητήρια δύναμη (1827).
* * *τοορυχείο από το οποίο εξάγονται ορυκτοί άνθρακες (γαιάνθρακες, λιθάνθρακες, λιγνίτες κ.ά.). Τα διάφορα ανθρακωρυχεία χαρακτηρίζονται από το είδος του άνθρακα που εξορύσσεται, σε γαιανθρακωρυχεία, λιγνιτωρυχεία κ.λπ.[ΕΤΥΜΟΛ. < άνθραξ + ορυχείο < ορύσσω. Η λ. μαρτυρείται στην Εφημερίδα της Κυδερνήσεως τού Βασιλείου της Ελλάδος (αρχή έκδ. 1833)].
Dictionary of Greek. 2013.